सध्या, जगभरातील लाखो लोकांसाठी सोशल नेटवर्क्स दैनंदिन जीवनाचा एक मूलभूत भाग आहेत, परंतु त्यातील गैरवापर मानसिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणामांसह सायबर व्यसन होऊ शकते. वापरकर्त्यांचे भावनिक कल्याण.

तुम्हाला सोशल मीडिया व्यसन समस्या असल्यास किंवा सामान्यतः फेसबुक, इंस्टाग्राम किंवा इंटरनेटचे व्यसन असलेल्या एखाद्या व्यक्तीला ओळखत असल्यास, हा लेख तुम्हाला त्यांच्यासाठी मौल्यवान माहिती आणि व्यावहारिक टिप्स प्रदान करेल आणि तुमचे आणि तुमच्या प्रियजनांचे भावनिक आणि मानसिक आरोग्य सुधारा.

सोशल नेटवर्कचे व्यसन म्हणजे काय?

सोशल नेटवर्क्सच्या व्यसनाची व्याख्या आम्हाला सांगते की हा एक वर्तणूक विकार आहे ज्यामध्ये एखादी व्यक्ती सोशल मीडिया सक्तीने आणि अनियंत्रितपणे वापरते , जे त्यांच्या वैयक्तिक, व्यावसायिक आणि सामाजिक जीवनावर नकारात्मक परिणाम करू शकते.

सोशल मीडिया व्यसनी व्यक्ती दररोज त्यांच्याशी सल्लामसलत करण्यात बराच वेळ आणि शक्ती खर्च करतो आणि व्यसन अस्तित्वात असल्याचे समजते जेव्हा चालू प्रवेश कमी करण्यास किंवा थांबविण्यास असमर्थता असूनही नकारात्मक परिणाम आणि त्यामुळे तुमच्या जीवनात होणारी गंभीर गैरसोय.

सामाजिक नेटवर्कवरील व्यसनांचे प्रकार

सायबर व्यसन वेगवेगळ्या प्रकारे प्रकट होऊ शकते आणि सर्वच व्यसनी लोकांना त्रास होत नाही अधिक गंभीर प्रकरणे , सर्वात योग्य उपचारांमध्ये व्यसनांमध्ये विशेष क्लिनिकमध्ये प्रवेश असू शकतो. हा पर्याय एक संरचित वातावरण प्रदान करतो जेथे लोक सघन उपचार मिळवू शकतात आणि सुरक्षित आणि नियंत्रित वातावरणात त्यांच्या पुनर्प्राप्तीवर कार्य करू शकतात.

सोशल मीडिया व्यसनाशी कसे लढावे: तुम्हाला मदत करू शकणारी पुस्तके

तुम्ही नेटवर्कमध्ये अडकत आहात किंवा त्याचा गैरवापर करत आहात असे तुम्हाला वाटत असल्यास, पुस्तक तुम्हाला परिस्थिती चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी, वर्तनाचे नमुने ओळखण्यासाठी आणि कौशल्ये विकसित करण्यासाठी माहिती, दृष्टीकोन आणि धोरणे प्रदान करू शकते तुम्ही नेटवर्कचा वापर करता त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी.

या व्यतिरिक्त, जर तुम्ही एखाद्या मुलाचे पालक असाल जो खूप वेळ ऑनलाइन घालवतो आणि तुम्हाला त्यांना सायबर व्यसन होऊ नये मदत करायची असेल, तर तुम्हाला सल्ले असलेली अनेक पुस्तके देखील सापडतील तुमची मदत करू शकते:

• तुमचा सोशल मीडिया ताबडतोब हटवण्याची दहा कारणे , जेरॉन लॅनियर: वेब 2.0 च्या संस्थापकांपैकी एक सोशल मीडिया कसा आहे हे सांगतो आपले जीवन आणखी वाईट बनवते आणि ते आपल्याला आपल्या सभोवतालच्या लोकांपासून डिस्कनेक्ट करतात.
• मला आता ते आवडत नाही , नाचो कॅबलेरो: शिवाय जगण्याचा भावनिक अनुभव कथन करतो सहा महिन्यांसाठी सोशल नेटवर्क्स
• ज्यावियर लोपेझ मेनाचो ची पिढी : युगातील वडिलांसाठी आणि मातांसाठी व्यावहारिक मार्गदर्शकमल्टीस्क्रीन.
• कनेक्टेड किड्स , मार्टिन एल. कुट्सचर : स्क्रीन टाइम कसा संतुलित करायचा आणि हे का महत्त्वाचे आहे.
• स्क्रीन किड्स , निकोलस कारदारास : स्क्रीनचे व्यसन आपल्या मुलांना कसे पळवून लावत आहे आणि ते संमोहन कसे मोडायचे.

तज्ञांनी ओळखलेल्या सोशल मीडिया व्यसनाचे हे प्रकार आहेत:

1. ब्राउझिंग व्यसन: विशिष्ट उद्देशाशिवाय विविध प्लॅटफॉर्म ब्राउझ करण्यात बराच वेळ घालवणे.
2. सामाजिक प्रमाणीकरणाचे व्यसन: लाइक, टिप्पण्या किंवा शेअर्सद्वारे नेटवर्कमधील इतरांकडून सतत प्रमाणीकरण आणि मान्यता प्राप्त करणे आवश्यक आहे.
3. स्वयं-प्रमोशन व्यसन: लक्ष आणि ओळख मिळवण्यासाठी सामाजिक नेटवर्कवर वैयक्तिक माहिती पोस्ट करण्याची सक्तीची आवश्यकता आहे.
4. सामाजिक परस्परसंवाद व्यसन: सामाजिक नेटवर्कमध्ये आपुलकीची भावना प्राप्त करण्यासाठी सतत सामाजिक संवाद राखणे आवश्यक आहे.
5. माहितीचे व्यसन: जगामध्ये घडणाऱ्या बातम्यांबद्दल सक्तीने माहिती देणे आणि अद्यतनित करणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे अतिप्रसंग होऊ शकतो ज्यामुळे चिंता निर्माण होते.

सोशल नेटवर्क्सच्या व्यसनाची कारणे

सायबर व्यसनाचे मुख्य कारण म्हणजे सोशल मीडिया समान रिवॉर्ड सेंटर सक्रिय करणे मेंदूमध्ये इतर व्यसनाधीन पदार्थ किंवा वर्तन म्हणून.

याशिवाय, नवीन तंत्रज्ञान आणि सोशल नेटवर्कवर व्यसनावर परिणाम करणारे अनेक घटक आहेत:

• एकटेपणा.
• कंटाळवाणेपणा.
• अभाव च्यास्वाभिमान.
• सामाजिक दबाव.
• विलंब.

सामाजिक नेटवर्कच्या व्यसनाची लक्षणे कोणती आहेत?

अनेक चिन्हे आहेत जी सूचित करतात की एखाद्या व्यक्तीला नेटवर्कचे व्यसन असू शकते. खालील सर्वात सामान्य लक्षणे आहेत:

• ऑनलाइन घालवलेल्या वेळेबद्दल खोटे बोलणे: सोशल नेटवर्क्सचे व्यसन असलेले लोक अनेकदा त्यांच्या खर्चाची लाज असतात. त्यांच्यावर बराच वेळ जातो आणि त्यामुळे त्यांच्या वापराबाबत खोटे बोलतात.
• सोशल नेटवर्कवर अवलंबून राहाण्याची यंत्रणा म्हणून : समस्या किंवा नकारात्मक भावनांना सामोरे जाण्यासाठी जसे की कंटाळा , सामाजिक चिंता, तणाव किंवा एकाकीपणा.
• जेव्हा ते नेटवर्कचा सल्ला घेऊ शकत नाहीत तेव्हा चिंताग्रस्त होणे: जरी त्यांना या अतार्किक भावनांची जाणीव असली तरी ते त्यांच्यावर नियंत्रण ठेवू शकत नाहीत.
• शैक्षणिक किंवा कामाच्या जबाबदाऱ्यांकडे दुर्लक्ष करणे : संपूर्ण रात्री सर्फिंग नेटवर्कवर घालवल्यानंतर दिवसभरात कामगिरी न करणे, तसेच त्यावर बराच वेळ घालवण्याचा परिणाम होऊ शकतो. त्यांना दिवसा त्यांच्याकडे गृहपाठ करण्यासाठी वेळ नसतो .
• मित्र आणि कुटुंबापासून दूर जाणे : सोशल मीडिया व्यसनींना सहसा कठीण वेळ असतो सध्याच्या क्षणी राहा आणि कुटुंब आणि मित्रांसोबतच्या मीटिंगमध्ये ते त्यांचे सर्व लक्ष त्यांच्या मोबाईल फोनवर समर्पित करतात, ज्यामुळे त्यांचे नाते बिघडते आणिशेवटी त्यांना असे वाटू शकते की त्यांचे मित्र नाहीत.

सोशल नेटवर्क्सच्या व्यसनांचे परिणाम

सोशल नेटवर्क्सच्या व्यसनावरील अनेक अभ्यासात असे आढळून आले आहे की संबंध नेटवर्कचा अतिवापर आणि काही मानसिक आरोग्य समस्यांमधला . याचे उदाहरण म्हणजे मार्टिन (काल्पनिक नाव), एक तरुण गॅलिशियन ज्याला 2017 मध्ये त्याच्या इंटरनेट व्यसनामुळे 10 महिन्यांसाठी दाखल करावे लागले . सायबर व्यसनाधीनतेमुळे, त्याला कामावर कार्यक्षमतेच्या समस्या होत्या आणि त्याने त्याच्या मित्र आणि कुटुंबाशी संवाद साधणे थांबवले कारण त्याला यापुढे वास्तविक जीवनात त्यांच्याशी संवाद कसा साधायचा हे माहित नव्हते.

या अर्थाने, आम्ही पुष्टी करू शकतो की सोशल नेटवर्क्सच्या अत्यधिक वापराचे परिणाम आहेत:

• नैराश्य.
• सामाजिक अलगाव (सर्वात गंभीर प्रकरणांमध्ये ते हिकिकोमोरी सिंड्रोम होऊ शकते).
• शारीरिक क्रियाकलाप कमी.
• कमी स्वाभिमान.
• चिंता.
• सहानुभूतीचा अभाव.
• झोपण्यात अडचण (संभाव्य निद्रानाश).
• वैयक्तिक संबंधांमधील संघर्ष.
• शैक्षणिक किंवा कार्य कार्यप्रदर्शन समस्या.
• शैक्षणिक किंवा कामावर अनुपस्थिती.

जेव्हा तुम्हाला बरे वाटावे लागते तेव्हा Buencoco तुम्हाला समर्थन देते

सायबर व्यसन कोणावर परिणाम करते?

सोशल नेटवर्क्सच्या व्यसनांमुळे शारीरिक आरोग्यावर गंभीर परिणाम होऊ शकतातआणि मानसिक, आणि सर्व वयोगटातील आणि मूळ लोकांवर परिणाम करतात.

किशोरवयीन मुले आणि सामाजिक नेटवर्क

किशोरवयीन मुले आणि सामाजिक नेटवर्क हे एक धोकादायक टँडम आहेत कारण ते यातील सर्वात मोठे वापरकर्ते आहेत मीडिया सतत ओव्हरस्टिम्युलेशन ज्याच्या अधीन ते नेटवर्कद्वारे केले जातात ते मज्जासंस्थेला सतत तणावाच्या स्थितीत ठेवते ज्यामुळे विकार वाढू शकतात जसे की:

• द एडीएचडी.
• नैराश्य.
• विरोधक डिफिएंट डिसऑर्डर.
• खाण्याचे विकार.
• चिंता.

किशोरांवरील सोशल नेटवर्क्सच्या प्रभावावरील आकडेवारी

युनिसेफने तयार केलेल्या अहवालानुसार सर्वेक्षण केलेल्या ५०,००० किशोरवयीनांच्या मतांवर आधारित, पौगंडावस्थेतील सोशल नेटवर्क्सच्या व्यसनाची नवीनतम आकडेवारी दर्शवते की:

• 90.8% पौगंडावस्थेतील मुले दररोज इंटरनेटशी कनेक्ट होतात.
• प्रत्येक तीनपैकी एक किशोरवयीन व्यक्ती या व्यसनात अडकलेली असते. सोशल नेटवर्क्स.
• सर्वेक्षण केलेल्यांपैकी 25% मोबाइल फोनच्या वापरामुळे साप्ताहिक कौटुंबिक संघर्ष नोंदवतात.
• 70% पालक इंटरनेट किंवा स्क्रीनचा वापर मर्यादित करत नाहीत.<10

सोशल नेटवर्क्सचा किशोरवयीन मुलांवर कसा परिणाम होतो यावरील संशोधनावरून असे दिसून आले आहे की त्यांचा वापर नैराश्यात वाढ आणि जीवनातील समाधानाची काही खालची पातळी पर्यंत आहे.स्पेनमध्ये आधीच नवीन तंत्रज्ञानाच्या व्यसनावर उपचार करणारी सार्वजनिक रुग्णालये आहेत, जसे की माद्रिदमधील ग्रेगोरियो मारोन.

तरुणांवर सामाजिक नेटवर्कचे नकारात्मक प्रभाव

सायबर व्यसनामुळे तरुणांवरही नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. 2017 मध्ये केलेल्या सर्वेक्षणानुसार, 18 ते 24 वयोगटातील 29% तरुण स्वतःला, त्यांच्या स्वतःच्या दृष्टिकोनातून, सोशल नेटवर्क्सचे व्यसनी मानतात .

तरुण लोकांवरील सोशल नेटवर्क्सच्या प्रभावावरील समान सर्वेक्षण असे सूचित करते की अधिकाधिक तरुण प्रौढांना त्याचे नकारात्मक परिणाम जाणवतात, विशेषत: त्यांच्या झोपेत: सर्वेक्षण केलेल्यांपैकी 26% नकारात्मक असल्याचे घोषित केले त्यांच्या विश्रांतीच्या गुणवत्तेवर सोशल नेटवर्क्सच्या वापराचा प्रभाव.

तरुणांचे सोशल मीडियाचे व्यसन चिंता आणि नैराश्याच्या भावना वाढवू शकते , वास्तविक जगात अर्थपूर्णपणे व्यस्त राहण्याच्या त्यांच्या क्षमतेत व्यत्यय आणू शकते आणि त्यांच्या कामावर किंवा शैक्षणिक कामगिरीवर परिणाम करू शकते .

प्रौढ

तरुण पिढ्यांपेक्षा त्यांची शक्यता कमी असली तरी, 30 वर्षे वयाच्या प्रौढांमध्ये सोशल नेटवर्क्सचे व्यसन देखील अस्तित्वात आहे. सामाजिक दबाव आणि अद्ययावत राहण्याची गरज त्यांना त्यांच्यामध्ये उपस्थित नसल्यास त्यांना वगळलेले वाटू शकते.

याव्यतिरिक्त, नोकरी असमाधानी असलेले अनेक प्रौढ,नातेसंबंध किंवा कौटुंबिक समस्या त्यांच्याशी वागणे टाळण्यासाठी भावनिक भूल चा एक प्रकार म्हणून नेटवर्क वापरा. जर वर्तन दुरुस्त केले नाही किंवा त्यामुळे उद्भवणारी समस्या सोडवली गेली नाही, तर त्यामुळे सायबर व्यसन होऊ शकते.

सोशल नेटवर्कवरील व्यसन कसे रोखायचे?

त्यांना पराभूत करण्याचे अनेक मार्ग आहेत. सोशल नेटवर्क्सचे व्यसन टाळण्यासाठी खालील उपाय आहेत:

• तुम्ही ऑनलाइन घालवत असलेल्या वेळेची जाणीव ठेवा : तुम्ही "डिजिटल वेलबीइंग" पर्याय वापरू शकता , “वेळ वापरा” किंवा तुमच्या स्मार्टफोन सेटिंग्जमध्ये तुम्ही दिवसभरात प्रत्येक अॅप्लिकेशनवर किती वेळ घालवता हे जाणून घ्या.
• होम स्क्रीनवरून परस्परविरोधी अॅप्स काढा: अॅप्स ठेवणे स्वतंत्र फोल्डरमध्ये प्रत्येक वेळी तुम्ही तुमचा फोन पाहता तेव्हा ते उघडण्याचा मोह टाळतो, कारण ते तुमच्याकडे हातात नसतात.
• सोशल मीडिया सूचना बंद करा - एकूण उत्पादकता सुधारण्यास मदत करते आणि व्यत्यय कमी करा.
• तुम्ही झोपायला जाता तेव्हा तुमचा फोन बेडरूमच्या बाहेर सोडा : यामुळे तुमच्या झोपेची गुणवत्ता सुधारेल आणि तुमच्या फोनशिवाय जास्त वेळ घालवण्याची सवय लावणे तुम्हाला सोपे होईल.
• ऑफलाइन जीवन पुन्हा शोधा : कुटुंब किंवा मित्रांसह नवीन गोष्टी शोधून वास्तविक जीवनातील कनेक्शनला प्राधान्य द्या.

सोशल नेटवर्क्सवर व्यसन कसे हाताळावे

सायबर व्यसनासाठीचे उपचार समस्येची तीव्रता आणि प्रत्येक व्यक्तीच्या वैयक्तिक गरजा यावर अवलंबून बदलू शकतात. पहिली गोष्ट म्हणजे व्यसनाधीन व्यक्ती किंवा त्यांच्या प्रियजनांच्या पुढाकाराने व्यावसायिक मदत घेणे.

ऑनलाइन मानसशास्त्रज्ञ हा पहिल्या दृष्टिकोनासाठी एक चांगला पर्याय असू शकतो ज्यामध्ये शंकांचे निरसन करणे आणि सोशल नेटवर्क्सच्या व्यसनावर मात कशी करावी यावर सल्ला मिळू शकतो. मानसशास्त्रीय थेरपी विचार आणि भावना ओळखण्यात मदत करते जे ऑनलाइन असण्याची आवश्यकता निर्माण करतात आणि त्यांना निरोगी मार्गाने व्यवस्थापित करण्यासाठी साधने प्रदान करते .

विशिष्ट उपचारांबद्दल, आम्ही पाहतो की व्यावसायिक सामाजिक नेटवर्कवर व्यसनमुक्तीसाठी कशी मदत करतात आणि उपाय देतात:

• सर्वप्रथम, व्यसनाच्या पातळीचे मूल्यांकन करा , यासाठी काही मानसशास्त्रज्ञ सोशल नेटवर्क्सच्या व्यसनाचे प्रमाण वापरतात. मूल्यमापन टप्पा व्यावसायिकांना व्यसनाधीन वर्तन ओळखण्यास अनुमती देतो आणि प्रत्येक बाबतीत सर्वात योग्य दृष्टीकोन कोणता आहे हे जाणून घेणे. उदाहरणार्थ, ग्रुप थेरपी हे व्यसनाधीनतेमुळे एकाकी वाटणाऱ्या लोकांसाठी उपयुक्त ठरू शकते, कारण ते एक सुरक्षित वातावरण प्रदान करू शकते जिथे लोक त्यांच्यात्यांच्या पुनर्प्राप्ती प्रक्रियेत एकमेकांना अनुभव आणि समर्थन.

• थेरपीमध्ये अवलंबण्यात आलेला दृष्टिकोन आणि तंत्र विचारात न घेता, जे व्यसनाची डिग्री आणि प्रत्येक रुग्णाच्या विशिष्ट वैयक्तिक परिस्थितीवर अवलंबून असतात, उपचार सोशल मीडियाच्या व्यसनामध्ये अनेकदा डिजिटल डिटॉक्सिफिकेशनचा कालावधी समाविष्ट असतो. रुग्णाने ऑफलाइन क्रियाकलापांवर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी आणि निरोगी मार्ग शोधण्यासाठी मोकळा वेळ घालवण्यासाठी सोशल नेटवर्क्स आणि इतर डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर कमी (किंवा काढून टाकला) केला पाहिजे.

मानसिक आरोग्य व्यावसायिक सामाजिक नेटवर्कच्या व्यसनावर काम करण्यासाठी खालील क्रियाकलाप सुचवतात:

• व्यायाम
• निसर्गाचा आनंद घ्या : एखाद्या उद्यानात जाणे, हायकिंग करणे, समुद्राजवळ फेरफटका मारणे (समुद्राचे फायदे खूप मनोरंजक आहेत) किंवा इतर कोणत्याही ठिकाणी वेळ घालवणे तुमच्या मन आणि शरीरासाठी खूप फायदेशीर ठरू शकते
• शेती करा इतर छंद : वाचन, चित्र काढणे, स्वयंपाक करणे, एखादे वाद्य वाजवणे, नवीन भाषा शिकणे…
• मित्र आणि कुटूंबियांसोबत सामाजिक करणे : सहलीचे आयोजन करणे, चित्रपटांना किंवा बाहेर जाणे रात्रीचे जेवण करा, एखाद्या संग्रहालयात किंवा मैफिलीत जा, थिएटर कार्यशाळा करा (थिएटरचे मानसिक फायदे सर्वज्ञात आहेत) किंवा फक्त तुमच्यासाठी महत्त्वाच्या लोकांसोबत वेळ घालवा.

शेवटी, यासाठी